ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΑΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

Του Δημητρίου Νατσιού

Δασκάλου-Κιλκίς

«Ο κόσμος μ’ απελπίζουνε /
μη μ’ απελπίζεις Θε μου/
και μη μ’ αφήνεις να χαθώ /
μεγαλοδύναμέ μου»

σκυριανό δημοτικό τραγούδι

«Συνήντησα εν Μικρά Ασία κώμην, αριθμούσαν μόλις είκοσι οικογενείας και στερουμένη διδασκάλου και ιερέως. Και όμως δεν έλιπον εξ αυτής τα δημοτικά τραγούδια, αναπληρούντα παρά τω λαώ την έλλειψιν του σχολείου και της εκκλησίας». («Το εθνικό μας τραγούδι», Β. Περσείδη).

Το επίπονο και εξαιρετικό αυτό βιβλίο - δίτομο - γράφτηκε από το 1962 έως το 1974. Ο αείμνηστος Σίμων Καρράς το χαρακτήρισε, προλογίζοντάς το, «έργον εθνικόν». Στον πρόλογό του εντόπισα το προαναφερόμενο «πετράδι», που ούτε λίγο ούτε πολύ, θεωρεί το δημοτικό τραγούδι εφάμιλλο της εκκλησίας και του σχολείου, στο θέμα της συντήρησης της εθνικής συνείδησης. Σκοπός μου δεν είναι να γράψω για το μεγαλείο, την ομορφιά την πολυτίμητη, που περικλείει η δημοτική μας ποίηση. Όλα τα πνευματικά αναστήματα της πατρίδας μας από το δημοτικό τραγούδι, το πνευματικό ριζοθέμελο του Γένους, ξεδίψασαν. Το δημοτικό τραγούδι είναι το πιο γνήσιο γέννημα του λαού μας, λουλούδι θρεμμένο με το αίμα και ποτισμένο με τα δάκρυά του. Άνθιζε το εθνικό μας τραγούδι, όταν ο λαός μας ζούσε τις Μεγάλες Παρασκευές του, άνθιζε πάνω σε τάφους. «Ξυπνάτε από τα μνήματα, αδικοσκοτωμένοι/ να ιδήτε την Πατρίδα σας την ελευθερωμένη./ Ξυπνάτε κι αναστήσαμε, δεν είστε πια ραγιάδες/ Ξυπνάτε κι ήρθε Πασχαλιά, χαθήκαν οι αγάδες». Το 1912 μπαίνει ο Ελληνικός Στρατός ελευθερωτής στα Σέρβια. Βρήκε σφαγμένους από τους Τούρκους 115 προκρίτους της πόλης. Όταν πήγαν για το μνημόσυνό τους, ο ιερέας άρχισε το τρισάγιο. «Στάσου παπά!» ακούγεται μια βροντερή φωνή. Κάποιος παριστάμενος γέροντας απήγγειλε το αυτοσχέδιο τραγούδι. Ο παπάς σίγησε. 3.500 στρατιώτες και πολίτες, γονάτισαν και αναλύθηκαν εις δάκρυα. Γι’ αυτό νικήσαμε και το ’21 και το 1912-13 και το ’40.

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ